Αν ρωτήσεις κάποιον πώς έχει στο μυαλό του έναν σύγχρονο Έλληνα, 9 στους 10 θα περιγράψουν την εικόνα που επικρατεί σαν τυπολογία από τις ταινίες, τις σειρές και πιο πρόσφατα το ΤikTok με τα αμέτρητα viral videos από Έλληνες του εξωτερικού: loud, ίσως κολλημένο με την μητέρα του, με τεράστια, παρεμβατική οικογένεια, αλλά και ταυτόχρονα ζεν με έναν δικό του περίεργο τρόπο –ακόμα και στα δύσκολα–ακολουθώντας πάντα μια ρήση για τη ζωή που έχει τις βάσεις της σε κάποιον πρόγονό του στοχαστή. Είναι, όμως, αυτή η φιλοσοφία πίσω από το να κάνεις τα πράγματα με τον ελληνικό τρόπο; Σίγουρα όχι. Η ελληνική νοοτροπία αποτελείται από πολιτιστικές αξίες όπως η αρετή, η ηθική, η δικαιοσύνη, η σκληρή δουλειά, η λογική, το φιλότιμο. Ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι.
Η Ελλάδα ως αστείρευτη πηγή έμπνευσης και τόπος καλλιτεχνικής έκφρασης
Αυτό που σίγουρα δεν είναι τυχαίο είναι το γεγονός ότι αιώνες τώρα καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, γλύπτες, κορυφαίοι οίκοι μόδας και σκηνοθέτες από όλο τον κόσμο αντλούν έμπνευση από την Ελλάδα, αλλά και την ελληνικότητα και δημιουργούν την τέχνη τους ο καθένας στον τομέα του, με βάση την ιστορία και την παράδοση της χώρας μας. Κάποιες φορές μάλιστα άνθρωποι έχουν συνδέσει το όνομα τους με την Ελλάδα, χωρίς να συνδέονται με γενεαλογικό ή κάποιον άλλο τρόπο με τη χώρα μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Γαλλίδα σχεδιάστρια Μαντάμ Γκρε. Η Ζερμέν Έμιλι Κρεμπς, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, σχεδίαζε φορέματα και τα έραβε –επάνω στο σώμα χωρίς τη βοήθεια πατρόν– με χαρακτηριστικό τους τις έντονες πτυχώσεις, το λοξό κόψιμο και τον ένα ώμο, με σαφές αναφορές στα αρχαιοελληνικά αγάλματα. Έμεινε στην ιστορία ως μια από τις πιο εμβληματικές και καινοτόμες couturier του 20ου αιώνα, διάσημη για τις μίνιμαλ αλλά ταυτόχρονα περίτεχνες δημιουργίες της που έμοιαζαν περισσότερο με ζωντανά γλυπτά, παρά με φορέματα.
Έχοντας την απαρχή του επίσης στη δεκαετία του ’50, ακόμα ένας γαλλικός οίκος μόδαςαποφάσισε να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα, αυτή τη φορά ως φυσικό τοπίο, για τη νέα του συλλογή. Ένα απόγευμα του Ιουνίου του 1951, οκτώ μοντέλα φορώντας δημιουργίες Christian Dior πόζαραν στο φακό του Ζαν Πιερ Πεντραζίνιστον ιερό βράχο της Ακρόπολης για τις σελίδες του περιοδικού Paris Μatch. Μέχρι και σήμερα η εικόνα αυτή μοιάζει σαν απαθανάτιση κάποιας μυστικιστικής τελετής. Εβδομήντα χρόνια αργότερα, τον Ιούλιο του 2021, ο ίδιος οίκος υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Μαρία Γκράτσια Κιουρί αναβίωσε αυτή την ιστορική εικόνα, σε μια άρδην αλλαγμένη Αθήνα, αλλά με το ίδιο ακριβώς σημείο αναφοράς: τον Παρθενώνα. Με σταθερό στοιχείο την έννοια του αιώνιου μέσα σε έναν συνεχώς εξελισσόμενο τεχνολογικά κόσμο, ο οίκος Dior πραγματοποίησε και την πασαρέλα της Cruise Collection για το 2022 σε ένα ακόμα σπουδαίο μνημείο της χώρας μας, το Παναθηναϊκό Στάδιο, γνωστό και ως Καλλιμάρμαρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η φωτογράφιση και το βίντεο που συνόδευσε τη συγκεκριμένη καμπάνια του οίκου, που ήταν μια ωδή στο αρχαιοελληνικό κάλλος, γυρίστηκε και σε άλλα ιστορικά μέρη της Ελλάδας, όπως την Αρχαία Αγορά, το Ηρώδειο, τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και το ναό του Διός στη Νεμέα.
Το (επί)κέντρο του κόσμου
Φυσικά η Ελλάδα δεν είναι μόνο γνωστή από το χώρο της μόδας και του Grecian style. Ανέκαθεν θεωρούνταν πέρα από τόπος πολιτιστικού ενδιαφέροντος και πόλοςέλξης τουριστών από όλο τον κόσμο. Τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 ειδικά τα ελληνικά νησιά ξεκίνησαν να γίνονται το απόλυτο place to be, κάτι που σήμερα έχει πάρει μορφή επιδημίας. Ήταν γεμάτα από εφοπλιστές-jetsetters, σταρ του σινεμά και καλλιτεχνικά ανήσυχα πνεύματα που αγκάλιασαν την μποέμικη ζωή. Ένας εξ’ αυτών και ο Λέοναρντ Κοέν,ο οποίος μέχρι και το θάνατο του το 2016, επισκέπτονταν την αγαπημένη του Ύδρα, όπου είχε σπίτι και μίλαγε με κάθε ευκαιρία για τις μέρες και τις νύχτες του στην Ελλάδα.
Στους σταθερούς επισκέπτες της χώρας μας ανήκουν αρκετοί διάσημοι φιλέλληνες, κυρίως από τη βιομηχανία του Χόλιγουντ, αλλά και από βασιλικούς οίκους της Ευρώπης και της Μεγάλης Βρετανίας. Οι πολιτογραφημένοι πλέον Έλληνες Τομ Χανκς και Ρίτα Γουίλσον –η ίδια έχει και ελληνικές ρίζες– λατρεύουν την Αντίπαρο όπου έχουν σπίτι, ενώ στη Σκιάθο μόνιμοι κάτοικοι τους καλοκαιρινούς μήνες είναι το ζευγάρι Γκόλντι Χον και Κερτ Ράσελ καθώς και η κόρη της ηθοποιού, Κέιτ Χάντσον με την οικογένειά της. Ο βασιλιάςΒίλεμ-Αλεξάντερ και η βασίλισσα Μαξίμα της Ολλανδίας διατηρούν σπίτι στο Πόρτο Χέλι, ενώ ο βασιλιάς Κάρολος, ειδικά μετά το θάνατο του πατέρα του, πρίγκιπα Φίλιππου το 2020, θέλησε να συνδεθεί ακόμη πιο στενά με τις ελληνικές του ρίζες. Μάλιστα, στα μελλοντικά σχέδια του νέου μονάρχη της Αγγλίας φημολογείται έντονα ότι είναι και η οικονομική ενίσχυση της ελληνικής κυβέρνησης στο σχέδιο ανάπλασης των βασιλικών κτημάτων στο Τατόι, όπου η οικογένεια του πατέρα του είχε ζήσει.
Το ελληνικό φως
Αμέτρητοι θεωρητικοί, λογοτέχνες και μουσικοί από όλο τον κόσμο έχουν μιλήσει και για το ελληνικό φως, μια έννοια πολύ πιο ανώτερη και βαθειά από την οπτική του κλίματος. Η θέρμη που εκπέμπει ο ελληνικός ήλιος είναι –σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες– θεραπευτική. Και αυτό γιατί αγγίζει την ψυχή σου. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το ζεστό φως πάνω στο πρόσωπο σου μια Κυριακή πρωί, ακόμα και αν βρίσκεσαι σ’ ένα μπαλκόνι διαμερίσματος στο κέντρο της Αθήνας. Ή όταν νιώθεις τη ζέστη του Αυγούστου στο καράβι στην έναρξη των καλοκαιρινών διακοπών, όταν αντικρίζεις την φωτεινότητα του λευκού κυκλαδίτικου σπιτιού το μεσημέρι ή όταν σε λούζει το χρυσό φως της θάλασσας το απόγευμα…Και αυτό είναι κάτι που όταν το ζήσεις, το κρατάς για πάντα μέσα σου και όταν έρθει μια δύσκολη μέρα στην καθημερινότητα ή ένα πιεστικό meeting στη δουλειά, επιστρέφεις με την πρώτη ευκαιρία σε αυτή τη ζεστή ανάμνηση. Με άλλα λόγια, το ελληνικό φως, και όλα όσα αυτό περικλείει ως έννοιες, μπορεί να γίνουν το προσωπικό σου καταφύγιο ανά πάσα στιγμή. Δεν υπάρχει ούτε ένας που δεν έχει έστω ονειρευτεί το ελληνικό καλοκαίρι. Και όσοι το έχουν ζήσει μετρούναντίστροφα μέχρι να έρθει το επόμενο.
Το ελληνικό πνεύμα
Το ελληνικό πνεύμα, ως έννοια, φυσικά και σχεδόν λεκτικά αυτόματα συνοδεύεται από το επίθετο του αθάνατου, του αέναου, του άσβεστου. Αναλύσεις επάνω στον Ολυμπιακό Ύμνο των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896 στην Αθήνα που έφερε τον τίτλο Αρχαίο Πνεύμα Αθάνατο –σε στίχους του ποιητή Κωστή Παλαμά και μουσική του Κερκυραίου συνθέτη Σπύρου Σαμάρα– μιλά ακριβώς για το πνεύμα που θα εμφανιστεί ώστε να δώσει έμπνευση και να γεννήσει την ιδέα του Ολυμπιακού ιδεώδους. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για την οικουμενική ιδέα του ελληνικού πνεύματος. Η οικουμενική αυτή ιδέα πήρε διάφορες μορφές ανά τους αιώνες ανάλογα με τις εκάστοτε περιστάσεις και δυναμικές της ελληνικής πραγματικότητας και όχι μόνο. Ο πυρήνας της όμως, παρέμεινε σχετικά ανέγγιχτος ανά τους αιώνες. Οι αρχαίοι Έλληνες εφηύραν την έννοια της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας του Λόγου, τις Επιστήμες, το Θέατρο…Και οι σύγχρονοι Έλληνες προσπαθούν με κόπο να τα διατηρήσουν…